Ondervoeding ontstaat als je langere tijd minder energie of voedingsstoffen binnen krijgt, dan nodig is om gezond te blijven. Dat leidt vervolgens tot een lager gewicht en het slechter functioneren van je lichaam. Dit komt vooral door de afname van de spiermassa en een tekort aan eiwitten, essentiële vetzuren, vitamines en mineralen. Wat zijn de gevaren van ondervoeding en hoe kan je het voorkomen?

Hoe wordt ondervoeding veroorzaakt?

De belangrijkste factoren zijn ziekte, hogere leeftijd of ongezonde leefstijl:

  • Verminderde voedselinname door een verminderde eetlust of misselijkheid.
  • Moeilijkheden met kauwen, proeven, slikken of vertering. 
  • Psychologische problemen, zoals angst, depressie, verdriet. Iemand heeft dan geen zin meer in eten. Een gevolg is het overslaan van maaltijden of kleinere porties nemen. 
  • Sociale factoren, zoals eenzaamheid, geen mogelijkheid om eten te kopen of te bereiden. 
  • Dementie.
  • Verslaving.

Wie lopen het meeste risico op ondervoeding?

Kwetsbare ouderen, chronisch zieken, mensen met kanker, mensen die een grote operatie ondergaan en mensen met een ernstig trauma hebben het grootste risico op ondervoeding.

Waarom lopen ouderen meer risico?

Ouderen worden eerder ziek en door lichamelijke beperkingen kun je misschien minder goed eten, heb je minder honger of werkt de spijsvertering niet meer optimaal. Ondervoeding kan bijvoorbeeld ontstaan door minder geur- en smaakbeleving, sneller vol zitten, een afname van dorstgevoel, kauw- en slikproblemen, bijvoorbeeld door een slecht passend kunstgebit. Maar ook dementie of eenzaamheid kan zorgen voor een verminderde voedselinname.

Wat zijn de gevaren van ondervoeding?

Ondervoeding heeft grote gevolgen voor je gezondheid. Het zorgt ervoor dat je weerstand minder wordt waardoor je sneller ziek wordt. De kwaliteit van leven neemt af, meedoen met de maatschappij wordt moeilijker, de kans op vallen neemt toe. Je kunt eigenlijk zeggen dat je algehele gesteldheid verslechtert door ondervoeding en dit verhoogt de kans op overlijden.

Hoe kan je ondervoeding voorkomen?

Een volwaardig voedingspatroon is erg belangrijk bij het voorkomen van ondervoeding. Vooral de inname van eiwitten is erg belangrijk. Een tekort aan eiwitten kan zorgen voor de afbraak van spieren waardoor we kwetsbaarder worden. Zorg er dus voor dat je dagelijks voldoende eiwitten binnen krijgt door onder andere vlees(waren), vis, eieren, peulvruchten, zuivelproducten en noten.

Wat kan een diëtist doen?

Sandra Nagtegaal: “Ik merk in de praktijk dat mensen vaak niet goed weten wat het belang is van een volwaardig gevarieerd eetpatroon met voldoende eiwitten. Men moet dus eerst bewust worden van het risico op ondervoeding, waarna ik vervolgens samen met de cliënt een persoonlijk voedingsadvies samenstel.”

Lees ook wat een logopedist en diëtist voor je kunnen doen als eten of drinken een opgave wordt. 

Recept voor een eiwitrijke smoothie

Benodigdheden:
100 gram magere kwark
1 eetlepel pindakaas
Halve banaan
Halfvolle melk (hoeveelheid naar eigen wens)

Bereidingswijze:
1. Meng de kwark, banaan en pindakaas met een staafmixer of blender tot een glad geheel.
2. Voeg vervolgens de melk toe en blend alles nog een keer. Voeg net zoveel melk toe tot je de gewenste dikte hebt.